De overval op de gevangenis in Leeuwarden

Drie opzienbarende bevrijdingen noemen wij hier. Alle in de laatste fase van de bezetting. In de eerste plaats die in Leeuwarden. Het plan rijpte bij het verzet om te proberen een aantal gevangenen die in het Huis van Bewaring opgesloten zaten, te bevrijden. Bekend was met wat voor een wreedheid verhoren door de S.D. uitgevoerd werden om informatie te krijgen over nog vrij opererende verzetsstrijders. De gevangenen werden niet alleen gemarteld, zij konden ook geëxecuteerd worden. Toen de Duitsers zagen dat zij de oorlog gingen verliezen was er steeds minder pardon.

De bevrijding op 8 december 1944 werd onder leiding van Piet Kramer minutieus voorbereid. Taken werden verdeeld: Harry moest de dekkingsploeg leiden. Deze was extra bewapend met een mitrailleur en moest de poort van de gevangenis en het plein voor het Huis onder schot houden om bedreigende situaties van bezoekende Duitsers het hoofd te bieden. Ook moesten zij de aftocht dekken. Het uit de cellen halen van de vooraf geselecteerde gevangenen verliep volgens plan. In totaal werden 52 verzetsmensen bevrijd. Toen het alarm overging, waren K.P.ers in geplande groepjes met elk enige bevrijden onderweg naar onderduikadressen. Van deze actie is op basis van het boek van Lou de Jong de bekende film De Overval gemaakt.

De Duitsers namen geen represailles. Zij waardeerden het dat er geen doden gevallen waren en dat persoonlijke bezittingen uit meegenomen uniformen keurig achter gelaten waren, aldus Wybenga. Hij prijst het beheerste gedrag van Harry toen onverwacht een Duitse auto met twee soldaten aan de poort kwam.

Op bijna even spectaculaire wijze werden uit het politiebureau in Sneek in februari en maart 1945 20 resp. 7 gevangenen bevrijd. Onder hen bevond zich ook Hessel Bouma. Bij diens zoon Jelle had Harry zo lang een schuilplaats gevonden. Enkele K.P.ers vertelden dat het een geruststelling was als de K.P. van Sneek Harry van Scharnegoutum vroeg mee te helpen. Hij ging dan ook als eerste de kamer met bewakers binnen met een “Handen omhoog !”

Eerder bevrijdde hij Jelle uit een benarde situatie toen zij bij het bezoek aan Hessels boerderij door landwachten beschoten werden. Harry’s Duits, zijn uniform en zijn dokters tas redden hen.